الوافیه فی اصول الفقه (کتاب)

کتابی است از ملاعبدالله فاضل تونی از فقهای شیعه قرن یازدهم در فن اصول فقه. این کتاب پس از مولف مورد توجه فقهای امامیه بوده است و چندین تن از آنها آن را شرح نموده‌اند.

مؤلف

عبدالله بن محمد بشروى خراسانى، مشهور به فاضل تونى.(م 1071 ق)، عالمى فاضل، فقیه، صالح، عابد، پارسا و یكى از اعلام بزرگ شیعه در قرن یازدهم بوده است. گفته شده كه وى در علم و كمال و فضیلت و تقوا به مرحوم مقدس اردبیلى شباهت داشته است و چون حر عاملى معاصر او بوده، بهتر از هر كس دیگر او را در امل الآمل توصیف نموده است.

وى مدتى در اصفهان در مدرسه ملا عبدالله مشغول تحصیل بود، سپس به مشهد رفت و مدتى در آنجا مى ماند، آنگاه به عزم زیارت ائمه از راه قزوین عازم عتبات شد، اما به درخواست خلیل قزوینى مدتى هم در قزوین ماند و سپس عازم زیارت گردید و در میان راه در كرمانشاه دیده از جهان فروبست. شاید رحلت وى در برگشت از زیارت بوده است.

از آثار او می توان به شرح الارشاد در فقه، فوائد المدینه در اصول، وافیه در اصول اشاره نمود

معرفى اجمالى كتاب

این كتاب در اصول فقه شیعه امامیه و از بهترین كتب این فن است. كتاب وافیه مورد توجه و مرجع بسیارى از فقها و اصولیونى بوده كه بعد از فاضل تونى آمده اند. صاحب الذریعه در مورد كتاب وافیه چنین مى نویسد: «فهذه رسالة وافیة و جملة شافیة محتویة على تحقیق المهم من المسائل سيّما مباحث الأدلّة العقلیة و مباحث الاجتهاد والتقلید و باب التراجیح...».

این كتاب حاوى مسایل زیر است:

• مقدمه: تعریف اصول فقه، حقیقت و مجاز
• باب اول: «در اوامر و نواهى»
• باب دوم: «در عام و خاص»
• باب سوم: «در ادله شرعى»
• باب چهارم: «در ادله عقلى»
• باب پنجم: «در اجتهاد و تقلید»
• باب ششم: «در تعادل و تراجیح»

شروح و تعلیقات

شرح الوافیه، تألیف سید جواد عاملى، صاحب مفتاح الكرامه (م 1226ق)؛ شرح الوافیه، نوشته سید حسن حسینى؛ شرح الوافیه، نوشته سید صدرالدین محمد بن میرمحمدباقر رضوى قمى؛ شرح الوافیه، نوشته سید بحرالعلوم محمدمهدى بن سید مرتضى بن سید محمد طباطبائى بروجردى غروى (م 1212 ق).

وضعیت نشر

این كتاب به وسیله مجمع الفكر الاسلامى به تحقیق سید محمد حسینى رضوى كشمیرى چاپ و منتشر شده است.

پانویس

منابع

محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی

متن کتاب الوافية في أصول الفقه

الوافية في أصول الفقه